به گزارش کردپرس، نمایندگان حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (دم‌پارتی) در نشست نخست کمیسیون پارلمانی با اشاره به این‌که «آیندهٔ مشترک فقط با مشترک‌سازی و بر مبنای حقوقِ برادری ساخته می‌شود»، تأکید کردند روند پیشِ‌رو «فرآیند معامله‌گری نیست» و باید با شنیدن همهٔ صداها—از خانواده‌های جانباختگان جنگ و مجروحان جنگی تا «مادران شنبه» و «مادران صلح»—و با اصلاحات حقوقیِ فوری پیش برود.
در این نشست، مرال دانیش‌بشتاش سخنگوی کنگرهٔ دموکراتیک خلق‌ها و عضو کمیسیون روند صلح از سوی دم‌پارتی و ساروخان اولوچ سخن گفتند.
مرال دانیش‌بشتاش با انتقاد از لحن برخی نمایندگان، یادآور شد که در جهان «تجربه‌های فراوانی از حلِ منازعه» وجود دارد و «ما قرار نیست چرخ را از نو اختراع کنیم». او افزود: «یک تفاوت و یک شانس تاریخی داریم: زمینه‌ای که یک‌طرفه سلاح را کنار گذاشت، خود را منحل کرد و بی‌کم‌وکاست به فراخوان امرالی پیوست. این یک پیچ تاریخی مهم است. این روند بازارگرمی سیاسی نیست؛ قطعاً معامله‌ای در کار نیست، اما ضروریات هست.»
او با ترسیم ریشه‌های مسألهٔ کُرد و سایر مسائل هویتی-مذهبی در ترکیه گفت: «ریشه‌ها به ۲۰۰ سال پیش برمی‌گردد؛ در بُنِ مشکل، تمرکزگرایی افراطی و نفیِ تفاوت‌هاست. جمهوری، قانون اساسی ۱۹۲۴ و قانون ۱۹۲۵ این مسأله را نهادینه کرد. برای نخستین‌بار در سدهٔ جمهوریت، کمیسیونِ این مجلس در چارچوبی سازنده و بر بستری مناسب اراده کرده دربارهٔ مسأله سخن بگوید و برای حلّ آن گام بردارد. می‌توانیم به دموکراسی گره بخوریم و شانسِ ساختنِ صلح و جامعهٔ دموکراتیک را داریم—به شرط آن‌که از حساب‌وکتاب‌های حزبی فراتر برویم و مشارکت مؤثر داشته باشیم.»
بشتاش بر ضرورتِ همدلی تأکید کرد: «نگوییم فقط فلان گروه قربانی است؛ از مسأله‌ای حرف می‌زنیم که بر زندگیِ ۸۶ میلیون شهروند اثر گذاشته است. هم کُرد کشته شد، هم ترک؛ هم کُرد رنج کشید، هم ترک.» او با یادکرد از دههٔ ۹۰ میلادی گفت «حدود ۱۷ هزار کُرد کشته و عاملانِ آن نامعلوم ماندند» و هشدار داد «نباید دردها را به مسابقه گذاشت یا میان‌شان سلسله‌مراتب ساخت». بشتاش پیشنهاد کرد «هر دو مادر» شنیده شوند: «مادر «اِرن بُلبُل» و مادر «جَمیله چاغیرگا»—هر دو فرزندِ جوان خود را از دست داده‌اند.»
مرال دانیش‌بشتاش با تأکید بر فوریت کار افزود: «کار به ماه‌ها و سال‌ها نکشد؛ ما در دم‌پارتی ۷ روزِ هفته و ۲۴ ساعته آماده‌ایم. در اقلیمی مستعدِ عفونتِ سیاسی زندگی می کنیم؛ راهِ خنثی‌سازیِ آن، پیشرویِ ملموس و افزایشِ اعتماد و اجتماعی‌کردنِ صلح است.»
او دربارهٔ این که «چه کسانی باید شنیده شوند» گفت: «مادران شنبه، مادران صلح، آکادمیسین‌های صلح، خانواده‌های زندانیان، و انجمن‌های حمایت از حقوق قربانیان باید حتماً دعوت و شنیده شوند.» به‌گفتهٔ او، «هزاران نفر ناعادلانه بازداشت شده‌اند و قانونِ اجرای احکام نابرابر اعمال می‌شود؛ این باید اصلاح شود.»
سپس «ساروخان اولوچ» نماینده ارشد دم پارتی تأکید کرد دم‌پارتی و نیروهای هم‌سنت آن هرگز حلِّ دموکراتیکِ مسألهٔ کُرد را «قربانیِ منافع روزمرهٔ سیاسی» نکرده‌اند و اجازه نخواهند داد کارِ کمیسیون «به محاسبات انتخاباتی» فروکاسته شود: «رأی‌دهندهٔ کُرد به‌غایت آگاه است؛ دقیق می‌بیند، می‌شنود و صورت‌حسابِ سیاسی می‌کشد. ما برای دستیابی به نتیجه در این کمیسیون مصمیم و می‌خواهیم وقتی کار تمام شد، نتایج موردنیاز محقق شده باشد.»
اولوچ با طرحِ «نقشهٔ راه و زمان‌بندی» گفت تا اکتبر باید بسیاری از موضوعات روشن شود و «شنیدن» باید هدف‌مند باشد: «در وهلهٔ نخست، قربانیان را می‌شنویم؛ تا راه بر گمانه‌زنی بسته شود، صریح می‌گویم خانواده‌های نظامیان جانباخته و مجروحان جنگی برای ما بسیار مهم‌اند—در این تردیدی نیست. اما هم‌زمان مادران صلح نیز به همان اندازه مهم‌اند. دردها را مقابل هم قرار ندهیم؛ همه را باید شنید.»
او خواستار شنیدنِ نهادهای حقوقی از کانون‌های وکلا تا «دفتر حقوقی عصرین»، «انجمن حقوقدانان آزادی (ÖHD)» و «انجمن وکلای معاصر (ÇHD)» شد و بر ضرورتِ اصلاحاتِ قانونی تأکید کرد: «باید بر روی قانون مجازات ترکیه، قانون مبارزه با تروریسم و قانون اجرای احکام کار کنیم. برای دموکراتیک‌سازیِ مدیریت‌های محلی و پایان‌دادن به انتصابِ سرپرستان (قیوم‌ها) باید سازوکارهایی تدارک دید. همچنین باید چارچوب‌های حقوقیِ بازگشتِ داوطلبانهٔ کسانی که سلاح را زمین گذاشته‌اند به زندگیِ اجتماعی و سیاسی را آماده کرد. از یکپارچگیِ دموکراتیک سخن می‌گوییم، نه همگون‌سازی (آسیمیلاسیون): پیوندِ داوطلبانه با جامعه و دولت.»
اولوچ در پایان، نیاز به «قرارداد اجتماعیِ نو» را یادآور شد: «می‌خواهیم آیندهٔ مشترک را با هم بنا کنیم؛ احیای برادریِ کُرد–ترک/ترک–کُرد تنها از مسیرِ هم‌داستانی، تفاهم متقابل و استقرارِ حقوقِ برادری ممکن است. اگر ستون‌های این قرارداد نو را برپا کنیم، زمینِ کار برای گام‌های بعدی مهیا خواهد شد.»
نظر شما