آیا جنگ ترکیه با کردها پایان یافته است؟

سرویس جهان- در پی فراخوان عبدالله اوجالان برای انحلال پ.ک.ک و چراغ سبز آنکارا به حضور سیاسی کردها، چشم‌انداز «صلح» در ترکیه بیش از هر زمان دیگری به واقعیت نزدیک شده است. اما پشت این چرخش سیاسی، طرحی بزرگ‌تر نهفته است: مهار مسئله کردی از درون، تثبیت نفوذ نظامی در منطقه و بازتعریف مرزهای عثمانیِ سابق به‌شیوه‌ای مدرن. آیا این پایان جنگ ترکیه با کردهاست یا آغاز فصلی تازه از مهندسی ژئوپلیتیک در خاورمیانه؟

به گزارش کردپرس، در پی فراخوان عبدالله اوجالان برای خلع سلاح و انحلال پ.ک.ک در ۱۱ تیر ۱۴۰۴، ۳۰ نفر از نیروهای این گروه در غاری تاریخی در استان سلیمانیه عراق به‌صورت نمادین سلاح‌های خود را سوزاندند. فردای آن روز، رجب طیب اردوغان از تشکیل کمیسیونی پارلمانی با حضور احزاب عدالت و توسعه (AKP)، حرکت ملی‌گرا (MHP) و حزب کردی برابری و دموکراسی خلق‌ها (DEM) برای نظارت بر روند خلع سلاح پ.ک.ک خبر داد.

اردوغان در سخنانش از شهرهایی چون دمشق، موصل، کرکوک، سلیمانیه، اربیل، حلب، اسکندرون، استانبول و آنکارا به‌عنوان «شهرهای مشترک ترک‌ها، عرب‌ها و کردها» یاد کرد—اشاره‌ای آشکار به پیمان ملی (Misak-ı Milli) امپراتوری عثمانی در سال ۱۹۲۰. بر اساس این سند، مناطق دارای اکثریت مسلمان که پس از جنگ جهانی اول از قلمرو عثمانی جدا شدند، باید جزئی از وطن ترک‌ها باقی بمانند.

در واقع، با اعلام پایان مبارزه مسلحانه از سوی اوجالان، نه تنها اصول بنیادین پ.ک.ک کنار گذاشته شده، بلکه این اقدام می‌تواند به پیشبرد اهداف ترکیه برای اعمال نفوذ مجدد در مناطق قلمرو امپراتوری عثمانی کمک کند— البته این بار نه از راه جنگ، بلکه با سیاست.

از سوی دیگر، اردوغان که برای اصلاح قانون اساسی و نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۳۰ به حمایت کردها نیاز دارد، در تلاش است تا با ائتلاف با حزب DEM، هم اپوزیسیون را تجزیه کند و هم چهره‌ای بازتر از نظام سیاسی ترکیه به نمایش بگذارد، بدون آن‌که حاکمیت مطلق خود را به خطر اندازد.

حضور نظامی ترکیه در اقلیم کردستان و سوریه

ترکیه در پوشش مبارزه با تروریسم، بیش از ۱۵ هزار نیروی نظامی، همراه با خودروهای زرهی و پایگاه‌های متعدد در عمق خاک اقلیم کردستان عراق مستقر کرده است—مدلی مشابه اشغال شمال قبرس در دهه ۱۹۷۰ که با ترک‌سازی مناطق همراه شد. همچنین از سال ۲۰۱۸، ترکیه بخش‌هایی از کردستان سوریه را اشغال کرده و از نیروهای سیاسی همسو با خود، از جمله احمد الشرع، رئیس‌جمهور کنونی سوریه، حمایت می‌کند.

در این میان، ایالات متحده با تغییر سیاست، از حل مسئله کردها در قالب فدرالیسم فاصله گرفته و اکنون از ادغام نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) در ارتش واحد سوریه حمایت می‌کند. این چرخش موضع، خطر فروپاشی خودمدیریتی دموکراتیک در شمال و شرق سوریه  را در پی دارد.

احیای خطرناک سنت‌های عثمانی؟

با ورود حزب DEM به ائتلاف حاکم، برخی ناظران از احتمال شکل‌گیری نسخه‌ای مدرن از سواره‌نظام حمیدی عثمانی سخن می‌گویند—نیروهایی که در قرن نوزدهم برای سرکوب کردها و ارامنه به‌کار گرفته شدند. اکنون نیز، آنکارا ممکن است از نیروهای خلع‌سلاح‌شده پ.ک.ک برای کنترل مناطق کردنشین و مقابله با جنبش‌های کردی در سوریه استفاده کند.

اگرچه ممکن است برخی امتیازهای فرهنگی و زبانی محدود به کردهای ترکیه داده شود، اما بعید است این روند به شناسایی رسمی کردهای این کشور، تغییر ساختار قدرت یا جبران گذشته‌ای حکومت سرکوب‌گر ترکیه منجر شود. هرگونه ایجاد اصلاحی احتمالاً ظاهری و محدود به هدف مهار مطالبات سیاسی خواهد بود.

لزوم جبهه‌ای واحد میان کردها

در شرایطی که روندهای منطقه‌ای ممکن است دستاوردهای کردها را تهدید کند، تنها یک جبهه متحد—شامل اقلیم کردستان عراق و سوریه می‌تواند از عقب‌گرد تاریخی جلوگیری کند. تشکیل پیمانی همه جانبه از جمله نظامی و اقتصادی میان این بخش‌ها ضرورت است.

منبع: فارن پالسی این فوکوس

کد خبر 2786922

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha